Rażące niedbalstwo w szkodzie transportowej

Paweł Smoręda radca prawny

Rażące niedbalstwo w szkodzie transportowej na podstawie przepisów Konwencji CMR i Prawa Przewozowego

(na przykładzie kradzieży mienia z miejsca postojowego)

Zgodnie z art. 23 ust.3 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) odpowiedzialność wykonującego międzynarodowy transport drogowy przewoźnika za utratę ładunku ograniczona jest do równowartości 8,33 SDR za kg utraconej wagi brutto ładunku. Ponadto termin przedawnienia roszczeń w tym wypadku wynosi 1 rok od upływu 30 dni do dnia zaplanowanej dostawy (art. 32 ust.1 li b CMR). Z upływem tego terminu roszczenia wygasają (w odróżnieniu od regulacji prawa krajowego, w którym roszczenia w razie przedawnienia stają się zobowiązaniami naturalnymi). Stosownie jednak do art. 29 ust.1 CMR przewoźnik ponosi pełną odpowiedzialność (a więc bez ograniczenia z art. 23 ust.3 CMR) za nienależyte wykonanie umowy przewozu jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoźnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem. Przyjmuje się przy tym, że odesłanie do norm prawa krajowego oznacza zastosowanie przepisów mających za przedmiot umowę przewozu, a nie ogólne reguły odpowiedzialności odszkodowawczej art. 471 i nast. k.c. (lex specialis derogat legi generali)1. Tym samym do oceny czy zachowanie przewoźnika miało charakter opisany w art. 29 ust.1 CMR zastosowanie mieć będzie art. 86 ustawy Prawo przewozowe, w którym postanowiono, że ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika nie mają zastosowania, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa. Oznacza to że w razie stwierdzenia rażącego niedbalstwa po stronie przewoźnika jego odpowiedzialność nie będzie ograniczona do wysokości 8,33 SDR za kg utraconego ładunek. Co więcej w takim też wypadku termin przedawnienia roszczeń wydłuża się do trzech lat.

Continue reading

Podważenie treści listu przewozowego – wyrok Sądu Rejonowego dla ms.t. Warszawy z 8 marca 2017 r.

Sprawa dotyczyła próby obciążenia kosztami przewozu osoby, która wydała towar firmie kurierskiej i nie była z nią związana umową przewozu. Firma kurierska  wykonała umowę przewozu na zlecenie innego podmiotu. Niemożność uzyskania należności od zleceniodawcy  za przewóz spwodowały skierowanie roszczenia o zapłatę do podmiotu, który wydał towar i podpisał list przewozowy w rubryce przeznaczonej dla nadawcy. Powód – firma kurierska powoływała się na treść listu przewozowego, który był podpisywany na prędce przez wydającego towar przedsiębiorcę, a także na własne regulaminy, ktorych nigdy nie przedsatwiła pozwanej.  Wyrok z jednej strony pokazuje, że można podważyć treśc listu przewozowego, z drugiej jednak uświadamia ryzyka jakie niesie nieprawidłowe dokumentowanie przewozu.

Zapraszam do zapoznania się z  uzasadniem poniżej plik .pdf

wyrok umowa kurierska

reklamacja wysłana e-mailem nie jest skuteczna – wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach

wagaSąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 10 czerwca 2016 r. V ACa 861/15 potwierdził że nie wywołuje skutków prawnych reklamacja złożona przewoźnikowi drogą e-mailową. Zgodnie z art. 30 ust.3 mozna dochodzić odszkodowania za opóźnienie w dostawie ,jednak warunkiem wysuwania roszczeń w transporcie międzynarodowym jest uprzednie pisemne zastrzeżenie przesłane do przewoźnika. Reklamacja ta powinna byc złożona w terminie 21 dni od dnia wydania przesyłki i powinna mieć formę pisemną. Brak takiej czynności powoduje wygaśnięcie roszczenia z upływem 21 dni od dnia wydania przesyłki. W przypadku innych szkód w przewozie np. utraty przesyłki lub szkody w substancji przesyłki pisemna reklamacja zawiesza stosunkowo krótki (roczny) termin bieg przedawnienia tych roszczeń (art. 32 ust.2 Konwencji CMR). W pratkyce zastrzeżenia te przesyłane sa barzo często drogą mailową. Sąd potwierdził słuszne zapatrywanie , że zgłoszenie reklamacji w ten sposób następuję z naruszeniem przepisów o formie pismenej i e-mail nie spełnia wymgów formy pisemnej. W konsekwencji czynność nie jest skuteczna i roszczenia mogą wygasnąć wskutek upływu terminów przedawnienia. Poniżej skan orzeczenia 

wyrok w sprawie formy zastrzeżenia

Reklamacja wysłana e-mailem nie jest skuteczna – wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach

wagaSąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 10 czerwca 2016 r. ( V ACa 861/15) potwierdził, że na podstawie przezpisów Konwencji CMR nie jest skuteczna reklamacja przesłana do przewoźnika zwykłym e-mailem. Zgodnie bowiem z art. 30 ust.3 i art. i 32 ust.2 Konwencji CMR pisemna reklamacja złożona w terminie 21 dni do dnia wydania przesyłki jest warunkiem dochodzenia roszczeń odszkodowawczych za opóźnienie w dostawie przesyłki, a także w razie powstania innych szkód w przewozie, reklamacja taka wstrzymuje termin biegu przedawnienia roszczeń, np. o odszodkowanie za utratę przesyłki lub szkodę w jej substancji. Częstą praktyką jest zgłaszanie takich roszczeń drogą mailową. Zapomina się przy tym że e-mail nie może być traktowany, jako zachowanie formy pismnej, o której mowa w ww. przepisach. Reklamacja taka jest zatem bezskuteczna i nie wywołuje zamierzonego skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Słuszne to zapatrywanie powterdził właśnie Sąd Apelacyjny swoim wyroku. 

Poniżej link ze skanem orzeczenia. 

wyrok w sprawie formy zastrzeżenia

Jak czytać list przewozowy CMR

ID-100140210Jest czymś niezwykle interesującym, mimo, iż żaden akt prawny nie określił graficznej formy listu przewozowego CMR, to jednak jego postać w obrocie gospodarczym utrwaliła się w jednorodnej postaci w całej Europie, za sprawą wzoru opracowanego przez IRU po wejściu w życie Konwencji CMR. Także numeracja poszczególnych pól listu przewozowego jest w zasadzie jednorodna niezależnie od kraju jego wystawienia. W ogóle sama idea numerowania poszczególnych pól listu wzięła się zapewne stąd, iż dokument ten sporządzany jest we wszystkich europejskich językach i przypisanie poszczególnym polom numeru pozwalało na odczytanie tego listu, nawet gdy czytelnik nie znał języka w którym był wystawiany. Co więcej, kolorystyka poszczególnych egzemplarzy listu przewozowego unifikuje się, mino że normy tej nigdzie nie zapisano. Pierwszy egzemplarz ma często kolor czerwony, drugi niebieski, a trzeci i następne są koloru czarnego. Dokument ten w formie jakiej go znamy, jest zatem wynikiem zmysłu praktycznego uczestników obrotu gospodarczego i triumfu zwyczaju nad prawem stanowionym, co w naszej przeregulowanej przepisami prawem rzeczywistości jest zjawiskiem unikatowym. Continue reading

Zakończenie przewozu w razie odmowy odbioru ładunku

ID-10032711Zdarza się że odbiorca odmawia przyjęcia ładunku od przewoźnika w trakcie przewozu miedzynarodowego. Sytuacja taka określana jest w Konwencji CMR jako przeszkoda w wydaniu ładunku. Zgodnie z art. 15 ust.1 Konwencji CMR w takiej sytuacji przewoźnik powinien zażądać instrukcji od nadawcy. Co istotne w takiej sytuacji nadawca ma prawo rozporzadzać przesyłką, np. wskazać inne miejsce dostawy niż w liście przewozowym CMR,  bez obowiązku przedstawiania pierwszego egzemplarza listu przewozowego.  Zazwyczaj jednak, w razie odmowy przyjęcia ładunku współpraca pomiędzy przewoźnikiem a nadawcą (spedytorem) napotyka trudności. Wynika to ze sprzeczności interesów. Spedytor chce uzyskać czas na wyjaśnienie przyczyn przeszkody w odbiorze ładunku i gra na przeciągnięcie terminu wydania przesyłki. Przewoźnik natomiast zazwyczaj jest zainteresowany szybkim zakończeniem przewozu, ze względu na kolejne przyjęte zlecenia. Jakkolwiek strony umowy przewozu mają ogólny obowiązek współdziałania przy wykonywaniu zobowiązania,  to jednak w Konwnecji CMR wytyczono granice takiego współdziałania. Continue reading

Nadużycie zastawu w prawie przewozowym

atomMożliwość zastosowania zastawu na przesyłce w przewozach krajowych ma oparcie w art. 57 ust.1 i 2 Prawa przewozowego, art. 790 §1 kodeksu cywilnego. Prawo zatrzymania w przewozach międzynarodowych reguluje art. 13 ust.2 Konwencji CMR i przyjmuje się, że przepis ten jest szczególny, względem ww. przepisów prawa krajowego (odsyłam tu do odrębnego artykułu na ten temat na blogu). Najogólniej prawo zastawu na przesyłce polega na możliwości zatrzymania i zaspokojenia się z przedmiotu przesyłki, niezależnie do tego czyją własnością jest przesyłka. Atrakcyjność tego rodzaju samopomocy w odzyskaniu należności sprawia że instytucja ta jest nadużywana przez przewoźników Continue reading

Odpowiedzialność przewoźnika za szkodę w towarze w razie opóźnienia dostawy

ID-10063448Zgodnie z przepisami Konwencji o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów (CMR), opóźnienie w dostawie ma miejsce wtedy, gdy towar nie zostanie dostarczony w umówionym terminie (art.19). Model odpowiedzialności za opóźnienie został ukształtowany w taki sposób, że przewoźnik co do zasady odpowiada materialnie tylko do wysokości ustalonego przewoźnego i to tylko w razie udowodnienia przez uprawnionego, że wskutek opóźnienia poniósł szkodę (art.23 ust.5).W przypadku jednak jeśli w wyniku opóźnienia  dojdzie do szkody w towarze, np. poprzez zepsucie artykułów spożywczych, przewoźnik odpowiada ponad kwotę przewoźnego, na zasadach ogólnych, określonych w art.23 ust.1-3 i 24, 25 Konwencji CMR. Continue reading

Nieważność kar umownych za opóźnienie w razie sprzeczności Konwencją CMR

Kary umowne w wykonywaniu międzynarodowych przewozów drogowych są powszechnie stosowane. Zamieszczane są w pojedynczych ID-10010655zleceniach przewozowych jak i w wielostronicowych „poważnych” kontraktach na stałe przewozy. W intencji twórców tych zapisów kary mają dyscyplinować przewoźnika i obciążać go ich ciężarem bez „zbędnych ceregieli”, w razie zdarzenia wskazanego w umowie. Czasem jednak zapisy te nie są skuteczne, a to wobec ich sprzeczności  z przepisami Konwencji CMR. Choć trzeba przyznać, że sądy bywały podzielone w tej kwestii i wydawały różne orzeczenia, to ostatnio widać postępującą stabilizację w kwestii dopuszczalności stosowania kar umownych za opóźnienie w dostawie.  Continue reading

Granice odpowiedzialności przewoźnika drogowego w Konwencji CMR

ID-10032711Zasadą prawa cywilnego jest pełna kompensacja szkody wyrządzonej przez osobę ktora jąspowodowała. Sprawca w ramach tej kompensacji ma obowiązek zwrócić poszkodowanemu tyle ile wynosił jego realny uszczerbek majątkowy, czyli tyle ile poszkodowany stracił .Odszkodowanie obejmuje przy tym straty rzeczywiście poniesione, np. wartość zniszczonej rzeczy, jak i utracone korzyści, które uzyskałby poszkodowany, gdyby szkoda nie nastąpiła, np. zysk ze sprzedaży towaru. Prawo przewozowe, w tym także Konwencja CMR zawiera przepisy, które tę surową odpowiedzialność modyfikują określając górną granice odpowiedzialności przewoźnika za przewożony ładunek. Rozwiązanie takie jest konsekwencją surowej odpowiedzialności przewoźnika za przewożony towar opartej o zasadę ryzyka. Zasada ta sprowadza się, w pewnym uproszczeniu, do tego , że w razie wystąpienia szkody w przewożonym ładunku, np. jego zniszczeniu lub zaginięcia, do powstania odpowiedzialności prawnej przewoźnika nie jest potrzebne wykazanie jego winy (jakiegoś zaniedbania), lecz wyłącznie wystąpienie szkody od momentu przyjęcia ładunku przez przewoźnika do chwili jego wydania uprawnionemu. Twórcy Konwencji uznali, że pewnym zrównoważeniem tej surowej odpowiedzialności za przyjęty do przewozu ładunek, będzie ograniczenie wysokości odszkodowania, do zapłaty którego zobowiązany będzie przewoźnik, w razie powstania szkody. Continue reading