Kary za brak opłaty pod sąd konstytucyjny
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie o sygn. VI SA/Wa 201/13 przedstawił Trybunałowi Konstytucyjnemu zagadnienie prawne dotyczące zgodności z art. 2 Konstytucji RP przepisów o nakładaniu kar na kierowców wykonujących transport drogowy bez uiszczenia opłaty lub uiszczenia opłaty w wysokości niższej niż wymagana. Chodzi o art. art. 13k ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2013, poz. 260). Stwierdzenie niekonstytucyjności przepisu otworzy drogę do żądania zwrotu nałożonych kar. Pierwszym efektem wystąpienia przez Sąd do Trybunału jest zawieszanie spraw sadowych dotyczących w sprawie kar wydanych na podstawie tego przepisu. Terminu rozprawy przed Trybunałem jeszcze nie wyznaczono. Warto jednak odwoływać się od kar i wnosić o zawieszenie postępowania do czasu wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny.
Wątpliwość Sądu wzbudził automatyzm polegający na nakładaniu kar na kierującego pojazdem samochodowym, a nie na przedsiębiorcę wykonującego transport drogowy w ramach działalności swojego przedsiębiorstwa. Wątpliwość budzi przede wszystkim konstrukcja normy prawnej obligująca organ do nakładania kar pieniężnych na podmiot generalnie nie mający wpływu na zaistnienie naruszenia prawa polegającego na nieuiszczeniu opłaty elektronicznej za przejazd po drodze krajowej, czyli na kierowcę. Ponadto, zdaniem Sądu, powyższy przepis jest zredagowany w sposób nieprecyzyjny ponieważ, dopuszcza dowolną interpretację pojęcia „przejazdu”, umożliwiając wielokrotne nakładanie kar za przejazd bez uiszczenia wymaganej opłaty w zależności od liczby urządzeń kontrolnych (tzw. bramownic), co jest sprzeczne z zasadą proporcjonalności zawartą w Konstytucji.
Sąd zwrócił uwagę na zbyt dużą dysproporcje, pomiędzy wysokością stawek wynagrodzenia kierowców, a także wysokością stawek opłaty za 1 km drogi krajowej określonej w załącznikach do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011r. w sprawie dróg krajowych i ich odcinków, na których pobiera się opłatę elektroniczną oraz wysokości stawek opłaty elektronicznej, w stosunku do dopuszczalności kumulowania kar za jeden przejazd, w zależności od liczby tzw. bramownic (3000zł za minięcie każdego urządzenia kontrolnego). Sąd zauważa, że w taki sam sposób karani są ci kierujący, którzy w ogóle nie zamontowali urządzenia viaBOX i nie wpłacili środków na pokrycie kosztów opłat, jak i ci, którzy dopełnili swych powinności, ale opłata nie została pobrana z winy systemu.
W wyniku orzeczenie przez Trybunał Konstytucyjny nie konstytucyjności art. 13k ust. 1 ustawy o drogach publicznych z art. 2 Konstytucji, otworzy się przed ukaranymi w podobnych okolicznościach, możliwość wznowienia postępowania w sprawie, a w konsekwencji uchylenia decyzji organu o nałożeniu nieproporcjonalnie wysokiej kary.
